Barszcz Sosnowskiego: Inwazyjny Gigant Zagrożeniem dla Zdrowia i Środowiska

Barszcz Sosnowskiego to roślina pochodząca z Kaukazu. Stała się poważnym problemem w Polsce i na rozległych obszarach Europy Środkowej i Wschodniej. Ze względu na zagrożenie dla zdrowia ludzi i trudności w uprawie, jej hodowle były porzucane, co doprowadziło do jej spontanicznego i szybkiego rozprzestrzeniania się. Obecnie w Polsce obowiązuje prawny zakaz uprawy, rozmnażania i sprzedaży tej niebezpiecznej rośliny.

Czym jest Barszcz Sosnowskiego i dlaczego jest tak groźny?

Barszcz Sosnowskiego to jedna z największych roślin zielnych na świecie, osiągająca od 3 do nawet 5 metrów wysokości. Jej rozeta liściowa może mieć do 2 metrów szerokości, a grubość łodygi potrafi osiągnąć 12 cm. Roślina należy do rodziny baldaszkowatych i wyglądem przypomina koper, z charakterystycznymi białymi kwiatami zebranymi w duży baldach oraz silnie bruzdowanymi łodygami pokrytymi purpurowymi plamkami. Kluczowe dla jej rozpoznania są trójlistkowe, żywozielone liście.

Głównym zagrożeniem, jakie niesie ze sobą barszcz Sosnowskiego, są toksyczne substancje – furanokumaryny – zawarte w soku i olejkach eterycznych. Pod wpływem promieniowania słonecznego związki te wywołują na skórze zmiany przypominające oparzenia.

Objawy po kontakcie z Barszczem Sosnowskiego

Kontakt z sokiem barszczu Sosnowskiego prowadzi do szeregu nieprzyjemnych i niebezpiecznych objawów. W ciągu 24 godzin od ekspozycji pojawia się zaczerwienienie skóry i pęcherze z surowiczym płynem. Stan zapalny utrzymuje się zazwyczaj około 3 dni, a po tygodniu podrażnione miejsca ciemnieją, co może utrzymywać się przez kilka miesięcy. Co istotne, skóra w tych miejscach zachowuje wrażliwość na światło ultrafioletowe nawet przez kilka lat.

Poza typowymi objawami skórnymi, u osób mających kontakt z barszczem Sosnowskiego mogą wystąpić również:

• Nudności i wymioty
• Bóle głowy
• Obrażenia układu oddechowego i oczu
• W skrajnych przypadkach – wstrząs anafilaktyczny

Wskazuje się także na możliwość wpływu toksycznych związków na powstawanie nowotworów skóry. Toksyczności barszczu Sosnowskiego sprzyja wilgotność i wysoka temperatura powietrza, dlatego należy zachować szczególną ostrożność latem. Warto pamiętać, że do poparzeń może dojść nawet bez bezpośredniego kontaktu z rośliną, ponieważ wydzielane przez nią olejki eteryczne mogą unosić się w powietrzu na odległość kilkunastu metrów.

Jak ustrzec się przed poparzeniem i co zrobić w przypadku kontaktu?

Aby uniknąć poparzenia barszczem Sosnowskiego, należy przestrzegać kilku kluczowych zasad:

• Nigdy nie dotykaj ani nie zrywaj rośliny gołymi rękami.
• Przebywając w pobliżu barszczu, chroń skórę i drogi oddechowe. Używaj okularów, kremów z filtrem, odzieży z nienasiąkliwych tworzyw sztucznych, która zakrywa całe ciało, oraz masek ochronnych.
• Pamiętaj, że skóra dzieci jest znacznie bardziej wrażliwa na toksyczne działanie soku barszczu.
• Unikaj przebywania w bliskości barszczu ze względu na lotne olejki eteryczne.
• Nie spożywaj tej rośliny.

W przypadku bezpośredniego kontaktu z barszczem Sosnowskiego należy jak najszybciej podjąć następujące kroki:

• Przemyj skórę letnią wodą z mydłem, aby usunąć sok rośliny.
• Umyj wszystkie przedmioty i upierz odzież, która miała kontakt z barszczem.
• Jeśli pojawiły się pęcherze surowicze (bez ich rozerwania), można zastosować miejscowo maści (kremy) kortykosteroidowe.
• W przypadku kontaktu oczu z rośliną, przemyj je dokładnie wodą, chroń przed światłem i niezwłocznie skonsultuj się z okulistą.
• Nie dotykaj zmienionych miejsc na skórze.
• Stosuj na nie chłodne okłady z lodu, a dobór środków farmakologicznych skonsultuj z lekarzem.
• W przypadku silnego poparzenia i problemów oddechowych natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe.
• Unikaj ekspozycji na światło słoneczne (nawet jeśli brak objawów, co najmniej przez 48 godzin).

Jak zgłaszać Barszcz Sosnowskiego?

Walka z barszczem Sosnowskiego to wspólny wysiłek. Miasta i gminy w całej Polsce stosują różne metody zwalczania tej rośliny. Jeśli napotkasz barszcz Sosnowskiego, powinieneś to zgłosić. Możesz to zrobić za pośrednictwem strony internetowej https://mapa.barszcz.edu.pl/. Warto również przekazać taką informację urzędnikom miejskim lub gminnym. Wszystkie stanowiska barszczu Sosnowskiego są zgłaszane do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w celu wpisania ich do ogólnopolskiego rejestru gatunków obcych.

Procedury zgłaszania mogą się różnić w zależności od miasta. Na przykład, Lublin apeluje, aby w przypadku podejrzenia występowania rośliny na terenie miejskim lub gdy właściciel terenu jest nieznany, powiadomić straż miejską, która zabezpieczy teren i przekaże informację do Wydziału Zieleni i Gospodarki Komunalnej. Jeśli barszcz znajduje się na terenie spółdzielni mieszkaniowych, należy zwrócić się do właściwej administracji. W przypadku, gdy barszcz rośnie na nieruchomości prywatnej, usunięcie rośliny należy do obowiązków właściciela terenu. Najważniejsze jest podjęcie wszelkich działań, aby roślina nie wydała nasion.

Pamiętaj o ostrożności – barszcz Sosnowskiego bywa mylony!

Barszcz Sosnowskiego bywa mylony z innymi roślinami, takimi jak barszcz zwyczajny, arcydzięgiel litwor, pasternak zwyczajny, podagrycznik, wrotycz czy krwawnik. Dlatego tak ważne jest, aby zachować ostrożność i w przypadku wątpliwości nie dotykać nieznanych roślin. Edukacja i świadomość to klucz do ochrony przed tym groźnym inwazyjnym gatunkiem.

Drodzy Czytelnicy,

Macie ciekawy temat, którym chcielibyście się podzielić? Historie, które zasługują na światło dzienne lub pomysł na artykuł, który warto poruszyć?  Czekamy zatem na Wasze wiadomości!

Skontaktujcie się z nami, wysyłając e-mail na adres: kontakt@kulturalnezawiercie.pl lub wiadomość poprzez nasze media społecznościowe. Jesteśmy otwarci na Wasze propozycje i z przyjemnością zgłębimy interesujące wątki.

Tworzymy bowiem tę przestrzeń z myślą o Was, dlatego Wasze inspiracje są dla nas niezwykle cenne.

Zobacz także: